تقسيمات كد پستي منطبق بر طرح تجزيه و مبادله مرسولات پستي كه براي سطح كشور تنظيم
گرديده نظام داده شده است.
بر اساس طرح مذكور استان هاي كشور از نظر امكانات و وسائل ارتباطي و نيز تقسيمات كشوري
به 9 مركز تجزيه تقسيم شده اند. به طوري كه هر يك از مراكز تجزيه با توجه به عوامل
وسعت ، جمعيت ، ترافيك پستي ، راه ها و امكانات ارتباطي يك و يا چند استان را در بر
مي گيرد .
هر كد پستي 5 رقمي شامل دو جزء كد رهسپاري (كد شناخت مقصد) و كد توزيع (محل گيرنده)
كد قطعه يا جزئي از محدوده جغرافيائي مقصد كه نشاني گيرنده در آن قرار دارد بوده و
از عدد يك به عنوان حد فاصل اين دو جزء استفاده ميشود . بدين معني كه اعداد سمت چپ
عدد يك (1) نشان دهنده كد رهسپاري و اعداد سمت راست آن نشان دهنده كد توزيع مي باشد
. شهر تهران و روستاهايي كه در محدوده شهرها واقع شده و توزيع مرسولات در آنها از طريق
واحدهاي پستي شهري به عمل مي آيد و به آنها حوزه روستائي شهرها اطلاق مي شود از اين
روش مستثني هستند ، به طوري كه كدپستي محدوده شهر تهران شميران شهر ري با عدد يك به
عنوان كد رهسپاري شروع گرديده و چهار رقم بعدي كه از عدد يك نيز در همه آحاد آن استفاده
مي شود نشانگر كد توزيع است.
به طور كلي تعداد آحاد كد توزيع هر نقطه تجمع بستگي مستقيم با تراكم و ميزان جمعيت
– وسعت و ترافيك پستي آن دارد. به طوري كه هر چه اندازه سه عامل مذكور كوچكتر باشد
تعداد آحاد كد رهسپاري بيشتر و تعداد آحاد كد توزيع كمتر مي شود . بر اين اساس براي
شهر تهران پر جمعيت وسيعترين و پر ترافيك ترين شهر كشور عدد يك به عنوان كدرهسپاري
انتخاب و چهار رقم بعدي براي كد توزيع در نظر گرفته شده است. تعداد آحاد كد رهسپاري
و كد توزيع ساير نقاط كشور به شرح زير است :
ـ كد رهسپاري 7 شهر درجه يك كشور دو رقم و كد توزيع آنها سه رقم مي باشد.
ـ كد رهسپاري 49 شهر با جمعيت وسعت و ترافيك پستي كمتر (شهرهاي درجه 2) سه رقم و كد
توزيع آنها 2 رقم مي باشد.
ـ كد رهسپاري 343 نقطه تجمع جمعيت بعدي (شهرهاي درجه 3) چهار رقم و كد توزيع آنها يك
رقم مي باشد
ـ كد رهسپاري 2401 شهر كم جمعت (شهر هاي درجه 4) و يا مجموعه نقاط روستائي 5 رقم بوده
و براي اين دسته كد توزيع منظور نشده است.
توضيح اين كه در كليه تقسيمات فوق الذكر اولين عدد يك از سمت چپ حد فاصل كد رهسپاري
و كد توزيع در تعداد ارقام كد رهسپاري منظور شده است.